ქართული ლეგიონი პირველი მსოფლიო ომის პერიოდში იქნა ჩამოყალიბებული 1915 წელს ფრედრიხ-ვერნერ ერდმან მატიას იოგან ბერნხარდ ერიხ გრაფ ვონ დერ შულენბურგის მიერ.
ყოფილი გერმანელი ვიცე კონსული თფილიში, რომელმაც შემდგომ იმსახურა მეკავშირე ოფიცრად მესამე ოსმანურ არმიასთან. მას მხარს უჭერდდენ გერმანულ იმპერია და დაფუზნებული დამოუკიდებელი საქართველოს კომიტეტი. ქართული ლეგიონის ძირითადი მასა იყვნენ სამხედრო ტყვეები და ქართველი მუსულმანური ადგილებიდან და ლაზეთიდან.
ლეგიონის პირადი შემადგენლობა შეადგენდა 1500 ჯარისკაცს, ლეგიონის პირველი მეთაური იყო ჰორსტ შლიეპჰაკ (Hორსტ შცჰლიეპჰაცკ). ლეგიონის ყველაზე მაღალი წოდების მატარებელი იყო ლეო კერესელიძე.
ქართული ლეგიონი შეუერთდა გერმანულ კაუკასიურ ექსპედიციას. რუსულ –თურქული ომის დროს 1916-17წ. ქართული ლეგიონი დისლოცირებული იყო ტირებულოს აღმოსავლეთით მდინარე ჰარშიტის ნაპირას შავიზღვის ნაპირებთან ახლოს. ლეგიონის შექმნის საწყისი მიზანი იყო მოეხდინა აჯანყება რუსეთის მიერ დაპყობილ საქართველოში და მოეხდინა დაქვემდებარება გერმანელების დაქვემდებარებაში სანამ ოსმანეთი მოიფიქრებდა თუ როგორ და სად გამოეყენებინა ქართული ლეგიონი როგორც ნორმალური ბატალიონი მის არმიის შემადგენლობაშI.
დასასრულისათვის მან მიიღო მიცირე მონაწილეობა საომარ მოქმედბებში. დისლოცირებული იყო შავი ზღვის სანაპიროსთან გირესუნში 1917 წლის იანვრამდე, მანმდე სანამ არ დაიზაბა ურთიერთობა გერმანიის მიერ მხარდაჭერილ ქართულ კომიტეტსა და ოსმანეთის მთავრობას შორის. ყოფილი ქართველი მოხალისე ოფიცრები მოგვიანებით შეუერთდენ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ეროვნულ არმიას 1918 წ.
მეორე მსოფლიო ომის დოს ვერმახტის ეთნიკური ქართული ლეგიონის ფორმირება მოხდა ქართველი ემიგრანტების მიერ რომლებიც ცხოვრობდენ აღმოსავლეთ ევროპაში 1921 წლის საქართველოს გასაბჭოვების შემდგომ. 1941 წელს გერმანია შეიჭრა საბჭოთა კავშირშI მაგრამ საბჭოთა საქართველომდე მიღწევა ვერ შესძლო. ქართველები წვრთვნას გადიოდენ დასავლეთ უკრაინაშI და მზად იყვნენ ოპერატიული ოქმედებისათვის უკვე 1942 წლის შემოდგომაზე. 30,000 ქართველი მსახურობდა ფაშისტურ გერმანიის შეიარაღებულ ძალებში. ქართველები მსახურობდენ 13 საველე ბატალიონში, თითოში 800 მდე, რომელიც სათითაოდ შესდგებოდა ხუთი ასეულისგან. ქართველები აევე იყვნენ ვერმახტის ჩრდილო კავკასიის ლეგიონში და სხვა კავკასიური ეთნიკურ ლეგიონებში.
ქართული სამხედრო ფორმირებას “ქართულ ლეგიონს “ ხელმძღვანელობდა შალვა მაღლაკელიძე, მიხეილ-ფრიდონ წულუკიძე, პოლკოვნიკი სოლომონ ნიკოლოს ზალდასტანი (ზალდასტანიშვილი) და სხვა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკი ოფიცრები (1918-21წ.).
შალვა მაღლაკლიძე და ლომთათიძე 1943
შალვა მაღლაკელიძე
შალვა მაღლაკელიძე
ბევრმა ქართველმა მატოვა ფაშისტური გერმანის ლეგიონი, ბევრი ქართველი იქნა გადარჩენილი გერმანული დომინაციისაგან ალეხანდრე ნიკურაძის, მიხეილ ახმეტელის და სხვა მრავალი ქართველი წარჩინებულების მიერ რომლებსაც დიდ პატივს სცემდენ გერმანიაში. გიტლერი ბოლომდე არ ენდობოდა აღმოსავლეთის ჯარებს და დარჩენილი ქართული ბატალიონები გადასროლილი იქნა საოკუპაციო საქმიანობისათვის ნიდერლანდებში. დასავლელი მოკავშირების მიერ გერმანიაში შესვლასტან ერთად ქარტული 822-რე ბატალიონმა რომელიც იყო დისლოცირებული კუნძUლ ტეხელზე მოახდინა აჯანყება გერმანელი დამპყრობლების წინააღმდეგ.
822-ე ქართული ბატალიონი მარშზე
822-ე ქართული ბატალიონის მეთაური შალვა ლოლაძე.
822-ე ბატალიონის მეთაური იყო კალუს ბრაიტნერი
ამ აჯანყებას ეძახდენ ევროპის უკანასკნელ ბრძოლას რომელიც გაგრძელდა 1945 წლის 15 აპრილიდან გერმანული არმის კაპიტულაციამდე 20 მაისი. ეს ცნობილია როგორც ქართული აჯანყება ტექსელზე. ომის შემდგომ ქართული ლეგიონის წევრები იქნენ რეპატრირებული საბჭოთა კავშირში და გადასახლებული ციმბირშI და დახვრეტილი.
ქართული დანაყოფების სია ვერმახტში
• 795 ბატალიონი "შალვა მაღლაკელიძე"
ბრძოლობდა: 1942 ინ ჩრდილოეთ ოსეთში, 1943 ინ საფრანგეთში
• 796 ბატალიონი.
ბრძოლობდა: 1942/43 ინ ტუაპსე და ჩრდილო კავკასიაში
• 797 ბატალიონი "გიორგი სააკაძე"
ბრძოლობდა: 1943/44 საფრანგეთში
• 798 ბატალიონი" მეფე ერეკლე II ბაგრატიონი"
ბრძოლობდა: 1943/44 საფრანგეთში
• 799 ბატალიონი "მეფე დავით აღმაშენებელი" ბრძოლობდა: 1943/44 საფრანგეთში
822-ე ბატალიონი ტექსელი, 1945
• 822 ბატალიონი "თამარ მეფე"
ბრძოლობდა: 1943/44/45 საფრანგეთში და ჰოლანდიაში კუნზულ ტექსელზე
ქართული ლეგიონი უკრაინა, 1944
• 823 ბატალიონი "შოთა რუსთაველი"
• 824 ბატალიონი "ილია ჭავჭავაძე"
ბრძოლობდა: 1944 უკრაინაში, ლვოვი და პოლონეთშI.
ქართული ლეგიონი პოლონეთი 26 მაისი 1943 წელი
I/1 სამთო-მსროლელი ბატალიონი
I/9 ქვეითი ბატალიონი
II/4 სამთო-მსროლელი ბატალიონი
II/125 სასწავლო ბატალიონი
II/198 ქვეითი ბატალიონი
III/9 სასწავლო ბატალიონი
”ბერგმანის” №1 ქართული ბატალიონი
ბერგმანის მებრძოლი
ქართული სს ჯგუფი
დივერსიული რაზმები ”თამარა I და II”
ქვედანაყოფისსაბრძოლო გზა;
795 ბატ. 'შალვა მაღლაკელიძე'
1942: ნალჩიკის მიმართულება, ბაქსანის და ურუხის ხეობები ჩრდილოეთ ოსეთში. 1944: შერბურთან (საფრანგეთი) მოიგერია და უკუაგდო აშშ-ს დესანტი.
796 ბატ.
1942/43: იბრძოდა ტუაფსეს მისადგომებთან. დაშალეს კაპიტან ჭიჭინაძის და რამდენიმე ათეული ჯარისკაცის რუსების მხარეზე გადასვლის გამო.
797 ბატ. 'გიორგი სააკაძე'
1943/44 გრენევილში (საფრანგეთი) 709-ე გერმანული დივიზიის შემადგენლობაში.
798 ბატ. 'მეფე ერეკლე II'
1943/44 სენ ნაზერი (საფრანგეთი) 384-ე გერმანულ დივიზიაში.
799 ბატ. 'დავით აღმაშენებელი'
1943-45 მოქმედებდა საფრანგეთის ცენტრალურ რაიონებში.
822 ბატ. 'თამარ მეფე'
1944/45 ლიონთან (საფრანგეთი) 344-ე გერმანული დივიზიის დაქვემდებარებაში. ომის ბოლოს დისლოცირებული იყო კუნძულ ტექსელზე (ჰოლანდია), სადაც მოაწყო აჯანყება, რომელიც გრძელდებოდა 1945 წლის 22 მაისამდე და ცნობილია 'ევროპის უკანასკნელი ბრძოლის' სახელით.
823 ბატ. 'შოთა რუსთაველი'
1945: იცავდა ლა-მანშს კუნძულ გერნსიზე.
824 ბატ. 'ილია ჭავჭავაძე'
1944: იბრძოდა ლვოვის მისადგომებთან გერმანიის 349-ე დივიზიის შემადგენლობაში.
I/1 სამთო-მსროლელი ბატ.
II/4 სამთო-მსროლელი ბატ.
1942/43: ჩრდილოეთ კავკასია, ყირიმი. ომის ბოლოს საფრანგეთი.
I/9 ქვეითი ბატ.
1942:43: ჩრდილოეთ კავკასია, ყირიმი. ომის ბოლოს საფრანგეთი.
II/198 ქვეითი ბატ.
1943: 198-ე გერმანული დივიზიის შემადგენლობაში წარმატებით იბრძოდა კურსკთან, ხარკოვის მიდამოებში და დნეპრზე. 1945: იბრძოდა ჩრდილოეთ იტალიაში პარტიზანების წინააღმდეგ სს-ის II სატანკო კორპუსის შემადგენლობაში.
სადაზვერვო ბატ. 'ბერგმანი'
1942/43: დივერსიები ჩრდილო კავკასიაში, ანტიპარტიზანულ ბრძოლები ყირიმში.
ქართული სს ჯგუფი
1944/45: ჩრდილოეთ იტალია
დივერსიული ჯგუფები
თამარა I და II
ამ ქვედანაყოფების გარდა, ვერმახტის რიგებში მსახურობდნენ სამუშაო, უზრუნველყოფის და საპატრულო ქართული ცალკეული ასეულები.
ქართული სს ვაფენგრუპე ჩამოყალიბდა 1944 წლის 11 დეკემბერს, რომელსაც ხელმძღვანელობდა ვაფენ-სტანდარტენფიურერ დერ სს მიხეილ ფრიდონ წულუკიძე
ქართული ლეგიონის სიმბოლეოები და ფოტო მასალა
ქართული ლეგიონის სამკლავური
ქართული ლეგიონის სამკლავური
განმასხვავებელი ნიშანი (უნიფორმა-საყელო)
ქართული სს-ის განმასხვავებელი ნიშანი (უნიფორმა-საყელო) და ჟეტონი
ნორმანდია 16.06.1944
ქართული ლეგიონი
ქართველი ასმეთაური ყირიმი. 1943
სს -ის დოკუმენტი
ტექსელი
| 
