ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარმტყორცნი რპგ-7ბ
რპგ-7 ჭრილში
პგ-7ბ-ის გასროლა ჭრილში
პირველი ტანკსაწინაარმდეგო კომპლექსი რომელიც იქნა დამუშავებული გსკბ-47<ბაზალტის> მირედ და სემდგომ სეიარაღებაზე მირებული ეს იყო რპგ-7 ტავისი გასროლით პგ-7ბთი. ჭამყვანი კონსტრუქტორი ვ.კ ფირულინი. Yუმბარმტყორცნის დამუსავება ხდებაოდა 1958-61 წლებში. 1961 წ. კომპლექსი მიღებული იქნა შეიარაღებაზე და დღევანდელ დრემდე იმყოფება რუსეტის არმის და სხვა 50 ქვეყნების შეიარაღებაზე. ღპგ-7 საფუზველი ჩაეყარა ისევ მისი წინამორბედი რპგ-2-ის სქემისაგან და მისგან განსხვავებით რპგ-7 ს აქვს ლულა გაფართოებული მისი სხეულის შუა ნაწილში- მუხტის კამერა სასროლი მუხტის ენერგიეს სრულყოფილი გამოყენებისატვის, ასევე გამილება მის სახაზინო ნაწილში რომელიც უზრუნველყოფს იარაღის არაუკუგორებას.. რპგ-7-ს მექანიკური სამიზნის გარდა გააცჰია ასევე ოპტიკური სამიზნე. ღპგ-7 თვის ასევე შემუსავებული იქნა ახალი აქტიურ-რეაქტიული ჭურვი. ძირიტადი და ფუნდამეთური განსხვავება პგ-7ბ ჭურვსა და პგ-2ბ შორის არის რეაქტიული ძრავის რაოდენობაში, ისინი მიმაგრებულია ჭურვის ბოლო სატავე ნაწილში და გამოირცევა კონსტრუქციული სიმარტივით. 250მმ კამერაში იმყოფება რეაქტიული მუხტი-შაშკა ნიტროგლიცერინული დენთისაგნ (დიაფრაგმასა და კოჭის) შორის,ასევე პიროშემნელებელი ამაალებელი ტოფის საკვამლე დენთისაგან. Kოჭების წვისას დენთისგან გამოყოფილი გაზები გამოედინება დიდი სისწრაფით ექვსი ხვრელიდან სოპლოვოგო ბლოკა უკანა ნაწილიდან, ამ დროს გამოედინება შექმნილი რეაქტიული ძალა ამოძრავებს ჭურვს. ღეაქტიული ჭურვის მართებული მოძრაობის და ფრენისათვის რეაქტიული ზრავის უკან არის სტაბილიზატორები. იმისათვის რომ ხვრელებიდან სოპელ გამოსული ცხელი დენთის გაზებმა არ დააზიანოს სტაბილიზატორები, სოპლოვოი ბლოკ იმყოფება ძრავის კორპუსის წინა დაბოლოებაში (ფაქტიურად სიმძიმისნცენტრში) ამ სოპლებს გააჩნია მცირე დახრილობა ზრავის ხერძისაკენ. ჭურვისათვის საწყისი სიჩაქარის მინიჭებისათვის რეაქტიულ ძრავს ხრახნზე უკეთდება სასტარტო დენთის მუხტი. ღომელიც განტავსებულია მუყაოს მასრაში, რომლის განტავსებულია სტაბილიზატორის მილის ღეძზე სადაც დაკეცილია ოთხი სტაბილიზატორისFფთა. Eს სტაბილიზატორის ფთები თავისუფლად მოძრაობს ამ ღერძზე. შტაბილიზატორიმ მილი დაბოლოვებულია (ტრუბინკოი) დახრილი ლოპოსტებით. ამ ტრუბინკაში მოტავსებულია მგეზავ-(მანათობელი) ჭურვის ფრენის ტრაექტორიაზე თვალყურის სადევნებლად. შტაბილიზატორის მილის გარსემო განტავსებულია ფირისებური (ლენტისებური) ნიტროგლიცერინის დენტი, მის შიგნით კი ამაალებელი სათოფე საკვამლე დენთი. შასტარტო დენთის მუხტის აალება ხდება დამცემ სასხლეტი მექანიზმის დარტყმის ზემოქმედებით კაფსულ-ამალებელზე,რომელიც განთავსებულია რეაქტიული ძრავის ფსკერზე. Kაფსულამაალებელის ცეცხლის ნაკადი გაედინება რუსულუ G-ს ფორმის არხში რომელიც იწვევს დაკიდებული სათოფე კვამლიანი დენთსს და ფირფიტიანი ნიტროგლიცერინის აალებას. მაღალი წნევა რომელიც წარმოიქმნება გაზებისაგან არრვევს (ხეთქავს) მუყაოს მასრას და გაზები ავსებენ ყუმბარმტყორცნის მუხტის კამერის მოცულობას. როდესაც კამრაში წარმოიქმნილი წნევა აღწევს გარკვეულ ზღვარს, იმისათის რომ გაიტანოს პენოპლასტური პიჟი ყუმბარმტყორცნის სოპლებში, იწყება გაზების გამოდინება დაკლება. სამუხტე კამერისა და პიჟის დანიშულება მდგომარეობს იმაში რომ მოაგროვოს საჭირო რაოდენობის წნევა, სანამ გაზები დაიწყებს გამოდინებას და კლებას, და ეს შექმნილი ენერგია იქნას გამოყენებული სრული მოცულობიტ და გამოყენებული იქნება ჭურვის მოძრაობისსასარგებლო სამუშოესთვის. Gაზების გამოდენა კლებასტან დაწყებისას ჭურვი იწყებს ყუმბარმტყორცნის ლულიდან ერთდროულად მოძრაობა-გამოსვლას და ბრუნვას. დენთის მუხტის წვის კამერაში წნევა არ აღემატება 900კგ/კვადრატულ სანტიმეტრზე, რაც 3-4 ჯერ ნაკლებია იარაღის ლულაში რომელსაც აქვს ჩააკეტილი ჩამკეტი. ჭურვის მოძრაობის დაწყებისას ხდება რეაქტიული ძრავის პიროშემანელებლის კაპსულის ამოქმდება, იწყება პიროშემანელებლის შემადგენლობის შენელებული წვა.
ჭურვის ლულის არხიდან გამოფრენისას, ცენტრობეჟნი ძალებისა და ჰაერის დინებისგან ნაკადით იხსნება სტაბილიზატორის ლოპოსტები (ფტები). Yუმბარმტყორცნის მსროლელისაგნ უსაფრთხ მანძილზე წურვის გამოფრენისგან 15-20 მეტრიდან იწყება პიროსემნელებელიდან ტოფის კვამლიანი დენთის და რექტიული ძრავის კოჭის აალება. Aამავდროულად შექმნილი გაზები სოპლებიდან გამოდენის გერმეტიზატორებს და იწყება ძრავის მუშაობა. შოპლებიდან გამოსული გაზები ქმნიან რეაქტიულ ძალას, რომელიც აწვდის ჭურვს დამატებით სიჩქარეს. ძრავის მუსაობის დრო 0,4-0,6 წამი.ამ დროში Yურვი გაიფრენს 100-120 მეტრს (ტრაექტორის აქტიურ მონაკვეთს). Yურვის სიჩქარე 120მ/წმ გამოსვლის მომენტში მეტად იზრდება ფრენის ტრაექტორიის აქტიურ მინაკვეტში 300მ/წმ-მდე. ჭურვის ბრუნვა თავისი ღერძის გარშემო უზრუნველყოფილია ფრენის დროს, შემხვედრი ჰაერის ნაკადის სეხებისას, სტაბილიზატორის ლოპოსტების(ფრთები) დაცერებულობის და მილაკზე რომელიც განტავსდება სტაბილიზატორის კუდის ნაწილში, რომელიც ასევე ქმნის რამოდენიმე ათეულობიტ ბრუნს წამში.
ჭურვის ბრუნვა ტავისი გრძივი რეძის გარშემო გამოიყენება სროლის სიმხშირის (შეგროვება კუჩნოსტ) ამარლებისათვის, ჭურვის ასეტ ბრუნვისას მცირდება გავლენა გაფანტვაზე, სიმეტრიული სტაბილიზატორების ლოპოსტების შეცდომების სემცირებიტ. ღომელიც იწნა დასვებული წურვების ქარხნებში მასიური წარმოებისას. თუ მაგალიტად ქარხნულად დაზიანებული ერთი ფრთაც რომ იყოს ეს ხელს არ შეუშლის ჭურვს ბრუნვისას გადაუხვიოს დასახული და გასროლილი მიმარტულებიდან. Aსე რომ სესაძლო ქარხნული წარმოებისას იქნეს სხავა სახის დაზიანებები და გაუმარტაობები რამაც გამოიწვიოს გასროლილი ჭურვის ბრუნვისას ნახევარ აბაროტზე მისი მარჯვნივ გადახვევა, ამ დროს რეძზე მბრუნავი სტაბილიზატორის ლოპოსტების სასვალებით მისი უკანა ნაწილი აიძულებს Eუვს გააკეტებინოს მთლიანი ბრუნი საწინაარმდეგო მიმარტულებით რაც გამოასწორებს ჭურვის მიმარტულების სტაბილიზირებას და სამიძნე მიმართულებაზე დაბრუნებას. Aმიტ სემცირდეა ჭურვების გაფანტულობა.
შენიშვნა: სტაბილიზირებული ან მართებულ ფრენას ბალისტიკაში ეძახიან მოძრაობას, რომლის დროსაც ჭურვი არ გადმოვარდება(აპრაკიდივატ) და ადევნებს ტრაექტორის. ბრუნდბა ტავისი ღერძით ისევ ტრაექტორის კვალში ფრენის მთელ მანძილზე.
პგ-7ვმ-ის გასროა
გ-7ვმ-ის გასროლა ჭრილში
იმის გამო რომ სროლის სამიზნე მანძილი გაიზარდა 500მ მდე, ახალ ყუმბარმტყორცნს შეუმუსავეს ოპტიკური სამიზნე პგო-7, ყუმბარტმყორცნის მასა სამიზნესტან ერთად შეადგენს 6,3კ, სიგრძეს-950მმ, გასროლის მასა პგ-7ბ-2,2კგ. ამიშედეგად რპგ-7თვის შემუშავებული იქნა ასევე ახალი ჭურვი პგ-7ბმ. (მ Mოდერნიზირებული, ჭურვი შექმნა კონსტრუქტორმა ვ.ი. მედვედევმა). შეაიარრებაზე მირებული იქნა 19689 წელს. Aხალი გასროლის კალიბრი და წონა იქნა სემცირებული შესაბამისად 70მმ მდე და 2კგ მდე. (85მმ და 2,2კგ სანაცვლოდ პგ-7ბ). ამავდროულად გაუმჯობესდა სროლის შექუჩულობა (ქარის საწინაღმდეგო მდგრადობის ხარჯზ) ჯავშნგამტარიანობა 260მმ დან 300მმ მდე გაიზარდა. Iქნა ასევე მოდერნიზირებული გასროლის ამფეტქი-მილაკი ვპ-7მ, მისი მუსაიობა გახდა უფრო სტაბილური, ცვლილება განიცადა ასევე სასტარტო დენტის მუხტმაც რომელმაც მიიღო დასახელება პგ-7პმ. Aხალი სასტარტო მუხტის მირებამსასვალება მისცა გაზრდილიყო გასროლის საწყისი სიჩქარე 10მ/წ დან 140მ/წ მდე. Aმიტ გაუმჯობესდა მისსივე შიდაბალისტიკური მახასიათებლები. მიუხედავად სროლის საწყისი სიჩქარის გაზრდასთან მისი მაქსიმალური სიჩქარე დარჩა იგივე 300მ/წ-ში. ამიტ ამან ფაქტიურად ხელი შეუწყო შერწყმულიყო ორივე სახის ჭურვის სროლის ტრაექტორია და ამავდროულად სროლებისას გამოყენებულიყო ერთიდაიგივე სროლის შკალა ოპტიკურ სამიზნეზე ან მექანიკური სამიზნის დანაყოფებზე. Aქედან გამომდინარე ყუმბარმტყორცნიდან პგ-7ბმ ჭურვის სროლის დროს გვერდული ქარის შესწორება სიდიდე შემცირდა. მაგალიტად პგ-7ბ გასროლისთვის 300მეტრის მანძილზე შესწორება ზომიერი გვერდული ქარის დროს სეადგენს შკალის პოლტორა ნახევრის გვერდით სესწორებას (15ატასეულებში)და გპ-7ბმ მოდერნიზირებულისათვის 10 ატასეულებში.
 ყუმბარმტყორცნი რპგგ-7ვ ზედა და რპგ-7დ ქვედა
ყუმბარმტყორცნი რპგ-7დ დესანტირების მდგომარეობაში
პგ-7ბ ჭურვებოს გაფანტულობა ხასიათდება საშუალო გადაცდომებით სიმაღლესი ბბ=0,4მ და გვერდით მიმართულებაში ვბ=0.5, ხოლო მოდერნიზირებულ ჭურვებს გასროლებს სესაბამისად 0,3მ და 0,4მ. ასსეტ სემთხვევაში მოდერნიზაციის ხარჯზე გაზრდილი იქნა მიზანში მოხვედრის სიზუსტე. მოწყობილობით, მოქმედებით, მოპყრობით შეფიტვიტ (უკუპორკა) და შეფერილობით ორივე გასროლა ერთნაერია. პგ-7პ და პგ-7პმ ის სასტარტო დენთის მუხტ არაშურთიერთ შეცველებადია (ჰე ვზაიმოზამენიაემი). ამიტომაც პგ-7ბმ, პგ-7პ ან პგ-7ვ- პგ-7პმ ზე დენტის მუხტების ურტიერთგამოყენება არ სეიძლეა და მიუღებელია.
პგო-7ბ სამიზნე ჭრილში
პგ-7ვს ყუმბარმტყორცნის გასროლა
პგ-7ვს გასროლა ჭრილში გვერდით 400მმ ჯავშანის ფურცლის ფრაგმენტი რომელიც გახვრეტილია პგ-7ს ით
ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარმტყორცნ რპგ-7-ის ტტმ
რპგ-7(რპგ-7ვ) რპგ-7დ
1. მოხმარებადი საბრძოლო ჭურვები Pგ-7ვ, პგ-7ვმ, პგ-7ვს, პგ-7ვც1, პგ-7ვლ
2. გამშვები ხელსაწყო არაუკუქცევადი, მრავალჯერადი გამოყენების
3. კალიბრი 40 მმ
4. Yუმბარმტყორცნის სიგრძე 950მმ 950/630მმ
5. ყუმბარმტყორცნის მასა ოპტიკური სამიზნით 6,3კგ 7 კგ
6. საბრძოლო სწრაფსროლა 4-6 გ/წთ
რპგ-7/ვ და რპგ-7დ საბჭოთა არმის შეიარაღებაზე აევე იყო მოდიფიცირებული ელექტრონულ ოპტიკური სამიზნეებით რპგ-7ნ და რპგ-7დნ რამის სროლებისათვის. ასევე ამათ კომპლექტაციაში შედიოდა გასაშლელი საყრდენი სოშკები. 1972 წელს მოდერნიზირება გაუკეთდა ჭურვებსაც სეიქმნა უფრო ძლიერი მუხტით ფლეგმატიზირებული ოკტოგენიდა მას ეძახიან ოკფოლს. ახალი ჭურვის ჯავშანგამტარიანობა გაიზარდა 400მმ მდე.
პგ-7ვლ გასროლა
პგ-7ვლ გასროლა ჭრილში, გვერდით 500მმ იანი ლისტის ფრაგმენტი გახვრეტილია პგ-7ლ ით
პგ-7ვს გასროლის სტაბილიზატორებს შეუმცირეს ლოპოსტების მოჭრის კუთხე,რამაც გამოიწვია ჭურვის გასროლისას ბრუნვების სიჩქარის და კუმულატიური ნაკადის გაფრქვევის შემცირება ცენტრალური ზალების ზემოქმედების ქვეშ. ჭურვის კალიბრია 72მმ. მასა 1,6კგ, სიგრძე665მმ,კომპლექტირდება ამFეთქებითვპ-7მ და დენტურე მუხტით პგ-7პმ. 1972წ გამოშვებული პგ-7ვს1 ჯავშანგამტარიანობით 360მმ. რომლის საბრძოლო ტავი შედგებოდა უფრო იაფხარისხიანი ასაფეთქებელი ნივთიერებით. იმის გამო რომ ტანკებმა აიწყეს ასევე მოდერნიზირება აკტიუ და შერეული ჯავშნისა ასევე მოხდა ყუმბარტყორცნების ჯავშანგამტარიანობაზე მუშაობის დახვეწაც. რეზულტაში 1977 წ. მირღებული იქნა შეიარარებაზე გასროლა პგ-7ვლ (ლუჩ)ჯავშანგამტარიანობით 500მმ. ამის მიღწევა მოხერხდა ჭურვის კალიბრის გაზრდის 93მმ მდე. და ასაფეთქებელი მუხტის ვვ მარკის <ოკფოლის> ხარჯზე. პგ-7ვლ გაროლის მასამ შეადგინა 2,6კგ, ჭურვის მასა 2,2კგ,გასროლის სიგრძე 990მმ,ჭურვის სიგრძე 700მმ. გასროლის მასის გაზრდამ ასევე გამოიწვია საწყისი სიჩქარის სემცირება 112მ/წ, და სროლის სამიზნე მანზილი სემცირება 300მეტრომდე. ახალ გასროლაზე იქნა დამატებული უფრო მოდერნიზირებული და უსაფრთხო მოქმედების ამფეთქი მილაკი ვპ-22. შემცირებული გაბარიტულ-წონითი მახსითებლებით. პგ-7ვლ გასროლას არამარტო ტაკნის ჯავშნის გახვრეტა შეეძლო არამედ ასევე იქნა გამოყენებული აგურის 1,5მ კედლის, რკინაბეტონის ფილის სისქით 1,1მ გახვრეტა დსზიანება.
ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარმტყორცნ რპგ-7ვ-ის ტტმ
1. მოხმარებადი საბრძოლო ჭურვები პგ-7ვმ პგ-7ვმ პგ-7ვს პგ-7ვლ
2. საბრძოლო ნაწილის კალიბრი მმ 85mm 70 mm 72mm 93mm
3. მასა კგ 2,2კგ 2კგ 2კგ 2,6კგ
4. პირდაპირი სროლი მანძილი მ 330 310 310 250
5. შროლის სამიზნე მანძილი მ 500 500 500 300
6. ჭურვის საწყისი სიჩქარე მ/წ 120 140 140 112
7. ჭურვის მაქსიმალური სიჩქარე მ/წ 300 300 300 200
8. ჯავშანგამტარიანობა მმ 260 300 400 500
ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარმტყორცნი რპგ-16
ზემოთ აღწერილი რპგ-7 ყუმბარმტყორცნების ვარიანტების გარდა, საბჭოთა არმიის შეიარაღებაზე ასევე ყუმბარმტყორცნების ოჯახს შეუერთდა რპგ-16 ყუმბარმტყორცნი, სროლის სამიზნე მანძილით 800მ მდე რომელიც იყო შექმნილი სადესანტო ქვედანაყოფებისათვის. შემქმნელი კონსტრუქტორი ი.ე.რაგოზინი. რპგ-16 დესანტირების დროს იშლებოდა ორ ძირითად ნაწილად (ტრუბუ I კამურუ ს პოდტრუბკოი). 1970 წ. ყუმბარმტყორცნი მიღებული იქნა საჰარეო სადესანტო ნაწილების შეიარარბაზე.
სამიზნე პგო-16
ყუმბარმტყორცნის გსაროლა პგ-16ვ-ის მასა არის 2,05კგ. რომელიც შედგებოდა პგ-16 კუმულაიური მოქმედების, რეაქტიული ძრავით სასტარტო დენთის მუხტისაგან პგ-16პ, კალიბრული-ტანკსაწინაღმდეგო ყუმბარისგან. ყუმბარის კალიბრი ისევე როგორც ყუმბარმტყორცნის 58,3მმ. ჭურვის საწყისი სიჩქარე-250მ/წ, ჭურვის მაქსიმალური სროლის სიჩქარე -475მ/წ.
პგ-16 ყუმბარის ძირითადი განმასხვავებელი არის ის რომ სტაბილიზატორის 6 ლოპოსტი არის განტავსებული რეაქტიული ძრავის სოპოლზე. ეს გაკეთდა იმი მიზნით რომ შეემცირებინა ყუმბარის ფრენის ჩამოშლა ქარის დროს. სასტარტო დენთის მუხტის კორპუსი აწყობილია ძირითადად მუყაოს და პლასტმასის ნაწილებისგან, რაც უზრუნველყოფდა მის სრულ წვას გასრიოლისას. სასტარტო მუსტის უკანა ნაწილსი იმყოფებოდ ფიგურული ზამბარა რომელიც ერთდროულად წარმოადგენდა ელექტრო კონტაქტს და გამომგდებ ნაწილს, რომელიც გასროლის შემდეგ ყუმბარმტყორცნიდან გამოაგდებდა გარეთ დარჩენილ ან დაუწვარ სასტარტო დენთის მუხტის ნაწილს. ( თოფიდან მასრების ამოგდების პრინციპი). სასტარტო დენთის მუხი მაგრდებოდა ჭურვზე სწრაფი გაშვების შეერთებაზე ხიშტის ტიპის ფორმის.სასტარტო მუხტი აალება არის ელექტრონული ან დამრტყმელ სასხლეტ მექანიზმს ჰქონდა იმპულსური ელექტროგენერატორი.
ყუმბარმტყორცნიდან სამიზნე გასროლა ხორცილედებოდა მექანიკური ან ოპტიკური სამიზნე პგო-16-ით. პგო-16-ს ძირითადი განმასხვავებელი ნიშანი პგო-7ვ სგან იყოსამიძნის დამიზნების შკალა. ყუმბარმტყორცნის კომპლექტში ასევე სედიოდა ორფეხა. ეს ყუმბარმტყორცნი გამოყენებული იყო ავღანეთის ომებში სადაც კარგად აჩვენა თავისი ეფექტურობა.
ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარმტყორცნ რპგ-16-ის ტტმ
1. მოხმარებადი საბრძოლო ჭურვები პგ-16ვ
2. კალიბრი 58,3მმ
3. Mასა ოპტიკური სამიზნით 10,3კგ
4. Yსაბრძოლო სწრაფსროლა 5-6 გ/წთ
5. Yუმბარმტყორცნის სიგრძე 1104/645მმ
პგ-16ვ გასროლის ტტმ
1. მოხმარებადი საბრძოლო ჭურვები პგ-16ვ
2. საბრძოლო ნაწილის კალიბრი 58,3მმ
3. მასა 2,05კგ
4. სროლის პირდაპირი მანძილი 520მ
5. Gასროლის სიგრძე 980მმ
6. სამიძნე სროლის მანძილი 800მ
7. ჭურვის საწყისი სიჩქარე 250მ/წ
8. Mაწსიმალური სიჩქარე 475მ/წ
9. ჯავშანგამტარიანობა 400მმ
|
